عضو هیات علمی (استادیار)، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی،کرج، ایران.
چکیده
واکسن مهمترین پیشرفت و در عین حال ارزانترین مداخله اثرگذار بهداشت عمومی است و از طریق پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها، سبب افزایش چشمگیر طول عمر انسان و حیوانات، همینطور بهبود بازدهی اقتصادی دام‌های تولیدی میشود. واکسنها در کنترل تبعات بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی بیماری‌ها هم ایفای نقش میکنند. واکسنها علاوه بر اثرات اختصاصی، دارای اثرات غیر اختصاصی هم هستند. این اثرات میتوانند مثبت (مانند افزایش ایمنی در برابر عوامل عفونی یا غیر عفونی دیگر) و یا منفی (مانند افزایش حساسیت به سایر بیماری‌های عفونی یا بیماری‌های با واسطه ایمنی) باشند. هر دو اثرات اختصاصی و غیراختصاصی میتوانند در شرایط جمعیت شناختی و حتی اقتصادی متفاوت، متغیر باشند. با توجه به اهمیت موضوع و تاثیر آن در برنامه ریزی و اتخاذ تصمیم در حوزه بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها، در این مقاله سعی شده است اثرات غیراختصاصی واکسنها، تناقضات، الگوهای نوظهور و یافته‌های جدید به دست آمده در این زمینه، تبیین گردد.
)